دگرسانی سدیک- کلسیک در سنگ میزبان کانسار آپاتیت- مگنتیت اسفوردی

سنگ میزبان کانسار اسفوردی، متشکل از سنگ های ریولیتی، توف ریولیتی کامبرین پایینی و دولومیت های سری ریزو است که در شمال و شرق کانسار به شدت دچار دگرسانی سدیک- کلسیک شده است. بر اساس مطالعات پتروگرافی، آمفیبول، کلریت، کلسیت و هماتیت از مهم ترین کانی های پهنه دگرسانی سدیک- کلسیک هستند. آمفیبول های پهنه دگرسانی سدیک- کلسیک در شمار گروه آمفیبول های کلسیک قرار می گیرند و از نوع ادنیت و اکتینولیت هستند. میزان متوسط (na+k)a در ادنیت و اکتینولیت به ترتیب 67/0 و 11/0 است. ادنیت نسبت به اکتینولیت از اکسیدهای tio2 (93/0)، al2o3 (34/11)، feo (55/13)، na2o (09/2) و cl (05/1) غنی شدگی نشان می دهد. آنالیزهای سنگ ‏میزبان دگرسان شده نشان می دهد که دگرسانی سدیک- کلسیک سبب تجمع mgo، cao، na2o، p2o5، y2o3 و feot در پهنه دگرسانی نسبت به نمونه های نسبتاً سالم شده است. به دنبال دگرسانی سدیک- کلسیک، رگه ها و رگچه های کلسیت و سپس کوارتز نیز شکل گرفته اند. در سنگ های میزبان دگرسان شده و کلسیت های رگچه ای کانسار اسفوردی مقادیر دلتای ایزوتوپ اکسیژن (در مقایسه با استاندارد smow) به ترتیب برابر با 5/10 تا 12 درصد و 1/14 تا 1/18درصد و مقادیر دلتای ایزوتوپ کربن (در مقایسه با استاندارد pdb) برابر 8/3- تا 2/4- درصد و 5/5- تا 3/6- درصد است. داده های ایزوتوپ‏های پایدار نشان می دهد دمای دگرسانی سنگ میزبان ٣٠٠ تا 400 درجه سانتیگراد و دمای تشکیل کلسیت های رگچه ای، زیر 300 درجه سانتیگراد بوده است. بر مبنای داده های موجود در این تحقیق، اختلاط سیالات برخاسته از ماگما با آب های جوی سبب ایجاد دگرسانی در منطقه اسفوردی شده است.